Ondoeza

Zuk aipatzen duzun bezala, nire ustez ere medikuntzako karreran humanismo gehiago behar da, alegia, eza hori hainbat karreratan eta gure gizarteko arlo askotan nabarmendu dezakegu.

Hala ere, mediku bat humanismo falta izatea oso gauza larria dela iruditzen zait, gaixorik gaudenean sentiberagoak baikara, eta ondorioz babes beharra dugu besteengan, hurbiltasuna. Hori dela eta, gu sendatzeaz gain, medikuarengandik goxotasuna eta ulermena jasotzea espero dugu.

Iritzi hau ematean oinarritzen naiz nire eskarmentuan eta gertu ditudan pertsonen kexetan. Nolako kexak izaten diren hauek? Bada askotan medikuaren "isiltasunari" dagokiote, hau da, gu medikuari oso kezkatuak eta urduri joaten gatzaio min bat sortu zaigulako, eta berarengan espero duguna da gure ezezagutza argitzea eta lasaitzea, egoera arintzearren. Baina horren ordez medikuaren forma latzak eta urruntasuna topatzen dugu: Alde batetik, galderak egiten dizkigu gidoi bat irakurtzen ari izango balitz bezala eta erantzuten diogunean ez digu begietara begiratzen. Bestetik, ez du arretarik jartzen gure kezkan, beraz ez da saiatzen hau desagertarazten. Hau guztia gutxi balitz, zelako hizkera erabiltzen du gurekin? Medikuntza arloan erabiltzen den terminologia teknikoa ezagutu behar izango bagenu bezala. Akaso sei urteko karrera osoan ez dute enpatia zer den ikasten? Beraz, kontsultatik itxaropenaz atera baino, kezkatuagoa irten (irteten?) gara.

Benetan espero dut noizbait egoera hau aldatzea, gure gizarteak humanismo gehiago behar du eta horretaz arduratu behar dugu denok, behar duen garrantzia emanez eta bide horretan lan egiten.

Noiz alde egin behar dute seme-alabek etxetik?

“Espainiako estatúan lanean ari diren 25 eta 30 urte bitarteko gazteen %60 inguruk es du oraindik gurasoen etxetik hegaz egin”

Argi dago urteekin gizartea aldatu dela eta goialdean azaltzen dudan baieztapenean dago adibide bat. Nire gurasoen garaian jendea ateratzen zen oso gazte bere gurasoenetik, alde batetik askatasuna lortzeko eta bestetik egiteko abagunea zutelako. Askatasuna esaten dudanean adierazi nahi dudana da lehen gurasoek kontrol handiagoa zutela beren seme-alabeengan, baina hobeto esplikatzeko adibide batzuk jarriko ditut. 60. edo 70. hamarkadan, gazteek egiten zutenari buruz kontu handiagoak eman behar zieten gurasoei, bai kalera joateko, bikote-kidearekin harremanetan ibiltzeko, eta harekin sexu-harremanak izateko askotan ezkontzean zeukaten aukera "errazana".

Gaur egun ordea gurasoen etxean oso eroso bizi gara, izan ere ez ditugu fakturak ordaindu behar, jaten ematen digute sukaldatu eta harrikoa egin beharrik ez dugula, arropa garbitzen eta lisatzen digute… Gainera gure bikote-kidearekin etxean lo egin nahi baldin badugu gurasoek onartzen dute. Honen truke intimitatearen galera dugu, gurasoek egiten dugun guztiaz enteratzen direlarik. Baina zergatik aldatu printze eta printzeza bizimodu hori? Non aurkituko dugu holako hotela eta doan?

Egia esanda, gazte guztiek ez dugu pentsakera hori, eta gure autonomía asko preziatzen dugu, baina gurasoen etxebizitzatik alde egin nahi izanda ere ezin dugu. Alde batetik kurrikulum akademikoa gaur egun pisu handia dauka eta horrela izanda, ikasketak asko luzatzen dira (karrera egin, masterra, kurtsoak, tesia, hizkuntza agiria atera, etab.) azkenean hogeita hamar urte betetzen dituzu eta oraindik laneko eskarmenturik ez. Baina larriena da ikasketa guzti hauek bukatzen dituzunean konturatzen zarela ez dagoela zure ikasketen arloan lana aurkitzeko modurik. Beraz, azkenean edozein lanpostua onartzen duzu, baldintza penagarriekin. Ez dago esan beharrik soldata ez dizula ematen etxe bat erosteko, hipoteka batean sartzeko, baina ezta etxe-zulo bat alokatzeko ere. Bikote-kidea izanda, agian bion artean zerbait ordaindu ahal izango duzue, baina, bikoterik ez baduzu? Ba horrela izanda bi aukerak daude: pisukideak aurkitzea etxe baten aloka partekatzeko, edo bestela gurasoen etxean geratzea dirua aurrestu ahal izateko.

Beraz, egoera hau dela eta nola egingo dugu ba egaz? Nire ustez nire belaunaldiaren arteko aldea gero eta txikiagoa da, ez dago lanarik, giza laguntzak murrizten ari dituzte, eta gauzak aldatzeko ez dago irtenbide erraza. Asken finean politikoen eskuetan gaude, eta aldi berean hauek dirua duten eskuetan daude, eta boterea dutenei ez zaie interesatzen egoera ekonomikoa aldatzea. Beraz, guraso maiteak: lasai hartu eta goazen familia erlazioak aberastera eta estutzera!

Desberdintasunak onartu berdintasuna lortzeko

Gure gizartea berdintasunaren garaian dagoela esan dezakegu. Orain arte emakumeok pairatu ditugu sexu-diskriminazioaren ondorioak arlo askotan, eta nire ikuspuntuz oraindik bide luzea geratzen zaigu berdintasuna lortzeko. Hala ere, zorionez, pixkanaka gauzak aldatzen ari dira zentzu horretan.

Emakumeak gizonekin parekatu nahian gabiltza eskubide berdinak izateko eta hori ulergarria da. Baina nire ustez, naiz eta kontraesana dirudien, hori lortzeko aurreneko pauso bat izango litzateke berdinak ez garela onartzea. Bat baino gehiago nirekin haserretu baino lehen saiatuko naiz hau ondo azaltzen. Eskubide berdinak izan behar ditugu gizaki bezala, bai soldata bat jasotzeko lan berdina eginda, bai gizartearen ekintz guztietan parte hartzeko, errespetu berdina jasotzeko, etab. Baina arlo askotan, ez dut esaten onerako edo txarrerako denik, ezberdinak garela onartu behar dugu, hori bistan baitago, eta onartu dezakegu inor gutxietsi gabe. Askori kopeta ilunduko zaie nire hitzak irakurtzean, baina nire asmoa ez da inor izorratzea, pentsatzen dudana da gure desberdintasunak naturalki eta begirunez hartzeak eta onartzeak, bi sexuak gerturatuko lituzkeela, azken finean biologia kontua da, errealitatea.

Honen adibide gatazkatsu bat egon liteke kirolaren arloan. Lehen aipatu ditudan ezberdintasunak direla eta, onartu behar dugu gizonek fisikoki dagokionez, gaitasun aproposagoak dituztela zenbait kirol praktikatzeko. Ezaugarri fisiko hauek dituztenez kirol batzuetan ikuskizun handiagoa eskeintzen dute. Ez dut esan nahi neskek edo emakumeok ezin dugula kirol berdinak praktikatu eta ondo jokatu ere, baizik eta gizonek zenbait kiroletan iaioagoak direla trebetasun aproposagoak dituztelako emakumeek baino. Beraz gizonezko jokoa kanpotik ikusita, arlo profesionalan, ikusgarriagoa eta erakargarriagoa izango da eta hori da dirua mugituko duena, azken finean partida bat ikusten dugunean, bai telebistan bai zuzenean, nahi duguna da jokua polita izatea, eta horrek gizonezkoek emango digute. Kirol profesionalean gizonek arrakasta handiagoa baldin badute gizartean, eta ondorioz dirutza mugitzen badute, ulergarria da nire ustez, arlo horretan diru gehiago irabaztea, eta horregatik emakumeok ez dugu esan behar diskriminatzen gaituztela. Nik ulertzen dut sexu-diskriminazioa egongo litzatekeela jokatzeko aukera emango ez baligute. Hala ere esan behar dut ez nagoela batere adoz futbolari profesionalei ordaintzen zaien diru kantitatearekin, baina hori beste kontu bat da.

Beraz, haurren heziketan garrantzitsua iruditzen zait arestian esandakoa lantzea, hau da, beldurrik gabe sexuen arteko ezberdintasunez hitz egitea eta gizakien berdintasunaren alde hezitzea. Horretarako guztiek aukera berdinak izan beharko lituzkete, baita gustatzen zaien kirola praktikatzeko ere.

Gurasoentzako gutuna

Donostian, 2012ko apirilaren 23an.

Guraso agurgarriak:

Datorren astean herriko jaiak izango direla eta, zuengana jotzen dugu iaz gertatutako ezbeharra gogorarazteko eta horretaz kontzientzia hartzeko, horrelakorik gehiago gerta ez dadin.

Gogoratuko duzuenez, pasa den urteko jaietan, gure herriko bi gaztetxok alkohola edan ondoren, baten aitaren autoa hartu eta abiatu ziren. Handik pixka batera, autoaren kontrola galduz, emakume bat harrapatu zuten, emakumeak berehala bizia galdu zuelarik. Honekin lotuta aipatu behar dugu beste kontu hau ere: martxoan gure Andoni maitea betiko galdu genuela koma etiliko baten eraginez. Hamabost urte besterik ez zituen.

Gertakizun hauek gogoratzea oso mingarria eta latza bada ere, jakin ezazue gure asmoa ez dela jaiak beltzez janztea, gure kezka adieraztea baizik, eta zuek, gurasoek, prebentzio aldetik seme-alabekiko duzuen funtsezko paperaz jabetzea, gure gazteen heziketa denen ardura baita, baina etxetik hasita.

Esandakoa kontuan hartuko duzuelakoan, eta aldez aurretik orain arte proposatu ditugun droga eta alkohola kontsumoaren prebentzioaren aldeko ekintzetan inplikatzeagatik eskerrak emanez, jaiak denok giro alaian pasatzeko desioz agurtzen zaituztegu.

Jaso ezazue agur bero bat,

Ikastolako zuzendaria

Merkataritza gune handiak: gaurko gizarteko tenpluak?

Gaur egungo elizak ez du aurreko garaietan zuen funtzio soziala betetzen. Erlijioa praktikatzeko gunea izateaz gain, jendeen arteko harremanak estutzeko gunea ere bazen. Baina argi dago indarra galdu duela, eta jadanik, familia gutxi joaten da asteburuetan mezatara, merkataritza gune handiak ordea, asteburuetan jendez gainezka daude; kontsumismoa egungo gizarte modernoaren erlijio berria bihurtu al da?

Larunbat arratsaldean saltoki erraldoi batera hurbiltzen bagara ikus dezakegu zenbat familia aukeratzen dituzten gune hauek asteburuko aisialdia bertan igarotzeko. Familia osoak ikusten dira eta nahiz eta musika jartzen dute, bakarrik umeen garrasiak eta negarrak entzuten ditugu. Nik esango nuke, merkataritza guneak larunbatetan haurtzandegi bihurtzen direla, batez ere eguraldi txarra egiten duenean.

Zergatik izango da hainbeste jende aukera hori hartzen duela? Egia esanda dituen abantailak ugariak dira, han dagoen zerbitzu eskaintza oso zabala baita. Hasteko aparkaleku doain eskaintzen digu, eta hori oso erosoa da, batez ere erosketak egin nahi baditugu. Bestetik mota guztietako dendak aurki ditzakegu (arropa dendak, teknologia dendak, altzari dendak, janari dendak, etab), eta gainera ordutegia hiriko dendatakoa baino zabalagoa izaten da. Zinemara joateko aukera ematen digu ere, eta filma ikusi ondoren tabernak eta jatetxe franko dago han bertan afaltzera geratzeko. Haurrentzako jarduerak antolatzen dituzte (ipuin-kontaketak, antzerkiak, txiki-park antzeko eraikinak, etab), beraz eskaintzak, familiako kide guztien interesetara egokitzen dira.

Baina dituen abantailak asko badira ere, alde txarrak nire ustez aipagarriak dira oso, eta kontutan hartzekoak. Nik ondo ikusten dut noizean behin gurasoek horrelako plana egitea bere semeekin, baina triste iruditzen zait beste aukerarik ez aurkitzea haurrekin aisialdia partekatzeko. Asteburuetan merkataritza gune handietara joateko ohitura hartzeak, zer mezu bidaltzen die haurrei? Dirua xahutu behar dugu zoriontsu izateko? Ez dago akaso dirua gastatu gabe zer eginik? Bestaldetik zerbitzu ugari aurkitzen ditugu, bai, baina non geratzen da dendarien profesionaltasuna? Zenbatetan gertatu zaigu zalantzaren bat argitu nahi izan dugula baina dendaria desagertua egotea? Eta aurkitzen badugu, berdin zaigu, zalantza argitu gabe utziko gaitu gehienetan, "galdetu beste bati, hori ez baita nire atala" esanez. Azkenean, zarata ikaragarria dela, jendez beteta dagoela eta gunea itxia dela, etxera zorabiatuta iristen naiz.

Baina gustukoa izan ala ez, gure gizartearen errealitatea da hau, eta saltoki erraldoiak denda txikiak jaten ari dira; ez da hau akaso gure gizartearen isla hutsa? Azken finean denok indartsuen menpe gaude.

EGA-Ko azterketa

Kaixo guztiei!

Beno Jose Mari, eskatu zenidan bezala aipatuko dizuet EGA-ko azterketan idazteko eman dizkiguten gaiak, egia esanda ez ditut oso ondo gogoratzen baina gutxi gora behera... Idazlan luzea egiteko emandako aukerak hauek izan dira:

1- Norvegia eta gogoratzen ez dudan Afrikako herri baten egoerak konparatu (herri aberatsa/herri behartsua). Hau autatu ez dudanez ez dut ondo gogoratzen...
2-  Txirrindaren erabilera hirian (abantailak eta desabantaiak...). Iritzi artikulu moduan.

Eta idazlan laburra egiteko beste 2 aukerak:

1- Gutuna (uste dut Gazte elkarte batera zuzenduta zegoela, eskaera bat egiteko edo... Ez dut gogoratzen)
2- Berriro jaiotzeko aukera izango bazenu... Kasu honetan gogoeta egin behar zenuen, zeure buruari zuzenduta, eta azaldu ea beste erabakiren bat hartuko zenuke, edo iraganean egindako zerbait aldatuko al zenuke..., baldintza erabiliz, jakina.

Eta zer moduz atera zaidan? Ba..., erdipurdi... Idazlan luzea nahiko flojo atera zait, eta ez dakit 250 hitzetara iritsi naizen, uste dut motza geratu zaidala. Idazlan laburra hobeto atera zait. Berridazketak bukatzeko ez dut denborarik izan, beraz..., ikusiko dugu. Momentuz astelehenean berriro barnetegira euskerari gogor emateko! Eta gaur gauean farrita pixka bat deskonektatzeko!

Adiskidetasuna

Gizonen arteko adiskidetasuna eta emakumeen artekoa berdinak dira?

Gogoko dudan gaia da hau, nire ingurunea pixka bat aztertuta zenbait ezberdintasun ikusi baititut arlo honetan, eta aipatzekoak direla iruditzen zait.

Gaia honi buruz hitz egitean kontu handiarekin ibili behar dut argi uzteko nirea asmoa ez dela emakumeen edo gizonen adiskidetasuna hobea den esatea, desberdintasunak argiaraztea besterik ez.

Hori guztia aurretik esanda, nire esperientziatik ateratako inpresioak azalduko ditut. Adibidez, gizonezko koadrila batekin atera naizenean, konturatu naiz haien artean erabiltzen duten hizkera zuzenagoa dela emakumeek erabiltzen duguna baino. Nire ustez, horrek bere alde onak eta txarrak ditu, hau da, alde batetik esanahiak errazago ulertzen dira eta ez dira hainbeste gaizkiulertu azaltzen, gainera, askatasun handiagoko jokabidea errazten du. Baina batzuetan egiak aurpegira esateak onurak ekartzen baditu ere, besteetan hauek entzutea gogorregia izan daiteke.

Emakumeek, ordea, hipokresia gehiago erabiltzen dugu, edo beste modu batez esanda, “erdi-egiak” ohikoak ditugu. Batzuetan ondokoa ez mintzeko erabiltzen ditugu, baina besteetan inbidiaren isla hutsa dira. Honen adibide umoretsu bat izan liteke ondorengo otoitza: “Jainkoa, argaltzen lagundu ezin banauzu, behintzat nire lagunak loditu”.